Bazı liderler vardır, el uzatır, bir ulusu ayağa kaldırır, yaralarını sarar. Bazı liderler vardır, yaptıklarıyla yalnızca tarih kitaplarına ve zihinlere değil kalplerde kazınır. Bazı liderler vardır ki, ömürleri, doğum ve ölüm yılları arasına hapsedilemez.

Azerbaycan’ın merhum Milli lideri Haydar Aliyev, bu vasıfların hepsini barındıran bir Lider olarak tarihe geçmiştir. Yaşasaydı bugün 97 yaşında olacaktı. Haydar Aliyev’i doğum gününde saygı ve rahmetle anıyorum.

Modern Azerbaycan’ın kurucusu Azerbaycan’ı girdaptan çıkaran büyük siyasetçi Haydar Aliyev, 10 Mayıs 1923’de, Nahcivan’da dünyaya geldi. Siyaset merdivenlerini zirveye kadar bir bir tırmandı. Sovyetler Birliği yönetiminin en önemli birkaç ismi arasına girmeyi başardı. Büyük mücadeleler, zorlu sınavlar verdi. Çünkü bir Müslüman Türk siyasetçisinin Sovyetler Birliği’nde üst göreve gelmesini engellemek isteyenler az değildi.

O, hayatını Azerbaycan’ın kalkınmasına adadı. 1969 yılında Azerbaycan’ı yönetmeye başladı. O günlerde, Azerbaycan Sovyetler Birliği’ndeki diğer ülkelerin gerisinde idi. Aliyev’in reformları ve stratejisi, Azerbaycan’ı 80’li yıllarında Sovyetler’ in en gelişmiş ülkelerinden biri haline getirdi.

Azerbaycan halkı, Aliyev’in sergilediği sağlam iradeye, 20 Ocak 1990 katliamından sonra Moskova’da Sovyet yönetimine gösterdiği sert tepki ile de şahit oldu.

Moskova’dan memleketi Nahcivan’a döndüğünde, döneme göre tehlikeli, bir o kadarda cesaret gerektiren daha büyük bir adım attı. Nahcivan Meclisi’nde Sovyet bayrağını reddetti. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin 1918-1920 yılları arasında, tarihe kazınan Mehmet Emin Resulzade’nin ‘Bir Kere Yükselen Bayrak Bir Daha İnmez’ dediği, üç renkli Azerbaycan bayrağına yeniden resmi olarak hayat verdi.

O zaman Bakü’de durum vahimdi, ülkede iç karışıklık vardı. Ekonomi çökmüş, enflasyon fırlamış, devlet hazinesi boşalmıştı. Büyük sıkıntılar yaşanırken, bir taraftan da Sovyetlerden yeni ayrılan, bu nedenle henüz düzenli ordusu olmayan Azerbaycan’ın topraklarını, Ermenistan Silahlı Kuvvetleri işgal ediyordu.

Halk çağırdı, Aliyev Bakü’ye döndü. Halkın hür iradesi ile cumhurbaşkanı seçildi.1993 yılından bu güne kadar ters giden ne varsa düzeltti, ateşkes sağlandı. Diğer yandan da ülkedeki kaosa son verdi.

Azerbaycan ekonomisini petrolle yeniden canlandırdı. Büyük baskılara direnerek Dünya devi petrol şirketleri ile asrın anlaşmasının imzalanması onun azminin zaferiydi. Ülkenin kapısı yabancı yatırımcılara açıldı. Azerbaycan petrolü, inşa edilen boru hatlarıyla ile dünya pazarına ulaştı. Bozulan ekonomi yükselişe geçti, bu yükseliş tüm göstergelere yansıdı. 1995 -2003 gayrisafi milli hâsıla, %90,1 oranında, devlet gelirleri ise 3,9 kat arttı. Döviz rezervi 85 katı yükselerek yurtdışı ticaret hacmi 4 kat artarken enflasyon dizginlendi.

Haydar Aliyev’in zaferlerle dolu hayatı ne yazık ki 12 Aralık 2003’te Amerika’daki Cleveland Kliniği’nde, 80 yaşında sona erdi. Haydar Aliyev ülkesi Azerbaycan’ı adeta küllerinden yeniden yaratmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti 9. Cumhurbaşkanı merhum Süleyman Demirel, yakın dostu rahmetli Haydar Aliyev ile ilgili düşüncelerini şu cümlelerle ifade etmişti:

“Azerbaycan bağımsız milli devletinin varlığı, Türk dünyası için, Türkiye için ve Azerbaycan halkı için muhteşem bir olaydır. Bu devletin yeniden kurulmasında, ayakta durmasında, güçlenmesinde Türkiye ve dünya ile bağlantılar kurmasında Haydar Aliyev‘in, paha biçilmez, unutulmaz çok büyük hizmeti vardır. Engin tecrübesi, dirayeti, kararlılığı, ileri görüşlülüğü, barışseverliği, Azerbaycan’a ve Azerbaycan halkına olan sonsuz sevgisi; Türk tarihine, kültürüne ve Türklüğe bağlılığı ve vatanperverliği her türlü övgünün üstündedir”.

Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattının açılış töreninde, “Türkiye ile Azerbaycan’ı öyle sıkıca bağladım ki kimse ayıramayacak.” demişti. Merhum Aliyev, ölümünden sonra, bir milletin iki devleti olan Azerbaycan ve Türkiye, cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan cumhurbaşkanı Sayın ilham Aliyev’in önderliğinde, barışa hizmet edecek Bakü-Tiflis-Kars demiryolu, Tanap, Tap, Star rafinerisi projeleri ile Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini en üst seviyeye taşımışlardır.

29 Ekim 1996 yılında, Nahcivan’da, Azerbaycan’ın Milli şairi merhum Hüseyin Cavit’in anıt mezarının açılış törenlerine katılmıştım. Törene katılan on binlerce insanın kendisine verdiği değere ve sevgiye yakinen şahit oldum. Böyle bir lideri tanımaktan dolayı son derece gururluyum.

Güçlü bir lider, disiplinli bir yöneticiydi ama halkında uyandırdığı sadece saygı değildi. Azerbaycan ve millet sevdalısıydı. Haydar Aliyev‘in Azerbaycan sevdası, Vatan Şairi Samet Vurgun’un “Azerbaycan Şiiri” ile en güzel şekilde ifade edilmiştir.

El bilir ki, sen menimsen,
Yurdum, yuvam, meskenimsen,
Anam doğma vetenimsen
Ayrılar mı könül candan?
Azerbaycan, Azerbaycan

O Azerbaycan’ı, Azerbaycan da onu çok sevdi.

Bu doğum gününde, Azerbaycan Milli lideri Haydar Aliyev‘i bir kez daha minnet ve rahmetle anıyorum.